Johann Gutenberg’in 1450’li yılların başında matbaayı icad etti.
Osmanlı’da ilk matbaa İstanbul’da 1493’te ilk Yahudi matbaası kuruldu.
1567’de Ermeniler kurdu.
1627’de de Rumlar kurdu.
İbrahim Müteferrika ile Mehmed Said Efendi işbirliği yaptı.
Padişah III. Ahmed fermanı etti.
Şeyhülislâm Yenişehirli Abdullah Efendi fetvâ verdi.
İlk Türk matbaasını kurma izni alındı.
Kurulduğu yer:
Müteferrika’nın Yavuz Sultan Selim semtindeki evidir.
Matbaada ilk basılan kitap 1729 yılında Vankulu Lûgatı tercümesidir.
Basılan öteki kitaplar tarihle ilgilidir.
Matbaanın masraflarını devlet çekti.
Çalışan işçilerin günlük yiyeceğine kadar ihtiyaçlarını devlet karşıladı.
Kitapların fiyatları da devlet tespit etti.
(Sh.524)
Müteferrika 17 kitap bastı.
Matbaanın ilk iki kitabı 1000 adet, üçüncüsü 1200 adet basıldı.
Ssonrakiler de bu sayı 500’e indi.
Baskı sayısının azalması kitapların satılmamasıyla ilgilidir.
Mutefertika 1735 yılına kadar 13 kitap basmıştır.
Müteferrika, üstlendiği görevler ve Lehistan elçiliği sebebiyle beş yıl kitap basamadı.
1740-1742 yıllarında dört kitap daha basmıştır.
Ömrünün son beş yılında yine devlet işleri sebebiyle matbaa kitap basılmadı.
Yorum
Müteferrika bir muhtedi.
Sonradan müslüman yani.
Lâkin önceden müslüman olanlardan daha samimi.
Osmanlıya Türklerden daha çok hizmet ediyor..
Muteferrika yoksa kitap basımı da yok!
Hem verilen her göreve koşuyor, hem kitap basmakla uğraşıyor.
Matbaa bulunuyor.
Osmanlı topraklarında Yahudiler, Ermeniler, Rumlar; Türklerden önce matbaa kuruyor.
Türkler ilk matbaayı 1727’de kurdu.
Yahudilerden 234 yıl sonra.
Ermenilerden 160 sene sonra.
Rumlardan 100 sene sonra.
Dedelerimiz çağdaşlarından geri kalmış.
Yönettiğimiz azınlıklardan da geri.
TC’li torunları da aynı yolda.
Avrupa’nın gerisinde olmamız boşuna değil yani!
23 Aralık 2022 Cuma/Hüseyin Hanedar